80 ปี มรณกรรมของคุณพ่อกอมบูริเออ

คุณพ่อยอแซฟ กอมบูริเออ (1861-1939)

ภาพต้นฉบับ: คุณพ่อคาร โสรินทร์

80 ปี มรณกรรมของคุณพ่อกอมบูริเออ

คุณพ่อยอแซฟ กอมบูริเออ เกิดเมื่อ 8 สิงหาคม 1861 (2404) ที่มือร์ เดอ บาเรส (Mur de Barrrez) สังฆมณฑลโรแดส แคว้นอาเวรอง ประเทศฝรั่งเศสในครอบครัวของชาวนา ก่อนย้ายไปตั้งหลักแหล่งที่โรยัก สังฆมณฑลแซงฟลูร์ แคว้นกังตาล และเข้าบ้านเณรใหญ่ที่นั่นในปี 1879 (2422) ต่อมาได้เข้าบ้านเณรของคณะมิสซังต่างประเทศเมื่อ 7 กันยายน 1882 (2425) จนกระทั่งบวชเป็นพระสงฆ์เมื่อ 20 กันยายน  1884 (2427) และได้รับมอบหมายให้เดินทางมาประเทศสยาม โดยออกจากบ้านเณรที่ถนนดือบักเมื่อ 3 ธันวาคม 1884 (2427)

เมื่อคุณพ่อกอมบูริเออเดินทางมาถึงกรุงเทพฯ เป็นช่วงเวลาเดียวกันกับที่คุณพ่อยอห์น บัปติสต์ โปรดมเดินทางเข้ากรุงเทพฯ เพื่อรับสิ่งจำเป็นสำหรับงานแพร่ธรรมและขอธรรมทูตไปช่วยงานที่ภาคอีสาน  พระสังฆราชหลุยส์ เวย์ได้ให้คุณพ่อกอมบูริเออเดินทางไปแพร่ธรรมที่อีสานกับคุณพ่อโปรดม พร้อมกับครูเอือดและครูผายเดินทางผ่านป่าดงที่ยากลำบาก คุณพ่อกอมบูริเออเกิดเป็นไข้มาลาเรียอย่างแรง แต่มิอาจหยุดการเดินทางได้เพราะอาจไม่มีหญ้าและน้ำสำหรับทั้งคนและสัตว์  คุณพ่อโปรดมได้ใช้ยาที่สรรพคุณดีที่สุดรักษา ทำคานหามและจ้างคนหาม

 พระสังฆราชอังเยโล มารีย์ แกวงนำพระสงฆ์ นักบวช สามเณรและภคินี

ภาวนาให้คุณพ่อยอแซฟ กอมบูริเออที่สุสาน; 24 สิงหาคม 1940

ภาพต้นฉบับ: ภคินีรักกางเขนแห่งท่าแร่

เมื่อคุณพ่อกอมบูริเออดีขึ้นได้ขี่ม้าต่อไปจนถึงอุบลราชธานี  จากนั้นได้เดินทางไปบ้านคำเกิ้ม นครพนม ที่สุดได้เดินทางมาถึงท่าแร่เมื่อ 4 พฤษภาคม  1885 (2428) ขณะนั้นกลุ่มคริสตชนที่ท่าแร่ตั้งได้ประมาณ 7 เดือน มีคริสตชน 147 คนและผู้สมัครเรียนคำสอน 692 คน  ในระยะแรกคุณพ่อโปรดมทำหน้าที่เป็นผู้สอนคำสอนคริสตชนใหม่และผู้สมัครเรียนคำสอน ขณะที่คุณพ่อกอมบูริเออเริ่มเรียนภาษา

ก่อนจะเดินทางออกจากท่าแร่ คุณพ่อโปรดมได้แต่งตั้งคุณพ่อกอมบูริเออให้เป็นเจ้าอาวาสองค์แรก  นับเป็นเจ้าอาวาสหนุ่มที่สุดอายุเพียง 23 ปี  โดยมอบหมายให้คุณพ่อยอร์ช ดาแบงทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยงและสอนคำสอน พร้อมกับล้างบาปผู้สมัครเป็นคริสตชนที่ท่าแร่จำนวนหนึ่ง ดังปรากฎในเอกสารสมุดบัญชีศีลล้างบาปปี 1885 (2428) ก่อนย้ายไปเป็นเจ้าอาวาสวัดบุ่งกะแทว อุบลราชธานีในเดือนตุลาคมปีนั้นเอง  ดังนั้น คุณพ่อกอมบูริเออต้องรับผิดชอบคริสตชนที่ท่าแร่ตามลำพังพร้อมกับครูทัน โดยมีคุณพ่อซาเวียร์ เกโกจากวัดคำเกิ้มแวะเวียนมาเยี่ยมบ้างเป็นครั้งคราว

คุณพ่อกอมบูริเออเป็นเจ้าอาวาสวัดท่าแร่จนถึง 31 ธันวาคม 1937 (2480) จึงได้ลาออกจากตำแหน่ง ตลอดเวลาที่เป็นเจ้าอาวาสกว่า 52 ปี คุณพ่อได้เอาใจใส่ดูแลชาวท่าแร่อย่างเต็มความสามารถ ให้ก้าวหน้าและมั่นคงในความเชื่อคาทอลิกอย่างแท้จริง ดังปรากฏในคราวเบียดเบียนศาสนาตลอดเวลากว่า 5 ปี มีคริสตชนน้อยคนมีจิตใจโลเลไปบ้าง 

คุณพ่อกอมบูริเออได้สร้างคุณประโยชน์มากมายสำหรับชาวท่าแร่  โดยเฉพาะอย่างยิ่งการจัดตั้งโรงเรียนมหาพรหมมีคาแอล เพื่อให้การศึกษาแก่กุลบุตรกุลธิดาชาวท่าแร่ให้มีความรู้ และจัดตั้งอารามภคินีรักกางเขนแห่งท่าแร่ปี 1922 (2465) เพื่อช่วยงานพระสงฆ์ตามวัด  นับเป็นผู้ที่มีวิสัยทัศน์กว้างไกล อีกทั้ง ได้ก่อตั้งกลุ่มคริสตชนขึ้นในอีกหลายหมู่บ้าน เช่น ทุ่งมน นาโพธิ์ ช้างมิ่ง จันทร์เพ็ญ เป็นต้น ถือเป็นผู้บุกเบิกและวางรากฐานทางความเชื่อเคียงบ่าเคียงไหล่คุณพ่อโปรดมและคุณพ่อเกโก 

นอกนั้น คุณพ่อกอมบูริเออได้จัดวางผังหมู่บ้านและการตั้งบ้านเรือนตามหลักวิชาการสมัยใหม่ ตัดถนนตรงแน่ว บริเวณวัด อารามอยู่ตรงกลางหมู่บ้าน  จัดให้สัตบุรุษตั้งบ้านเรือนอยู่สองฟากคือด้านตะวันออกและตะวันตกอยู่กันเป็นหมวดหมู่เป็นคุ้ม ทำให้ทุกหมู่บ้านที่คุณพ่อก่อตั้งขึ้น มีความเป็นระเบียบเรียบร้อยสวยงาม 

ความทุ่มเทเสียสละของคุณพ่อกอมบูริเออเป็นที่ประจักษ์ชัด ตลอดเวลาที่เป็นเจ้าอาวาส  วัดท่าแร่ คุณพ่อได้กลับไปเยี่ยมบ้านเกิดที่ฝรั่งเศสเพียงครั้งเดียว นับว่าเป็นผู้เสียสละอย่างมาก   คุณพ่อเป็นคนประหยัดเรื่องการกินอยู่ ไม่ชอบกินเนื้อจนคุณพ่อผู้ช่วยท่านหนึ่งกล่าวต่อหน้าท่านว่า “สำหรับวัดท่าแร่ พระบัญญัติห้ามเนื้อต้องเปลี่ยนใหม่ อย่าเอาเนื้อเป็นอาหารในวันศุกร์และวันอื่นๆ ด้วย” สาเหตุสำคัญคือต้องคำนึงถึงความจำเป็นในการใช้จ่าย

นอกนั้น พ่อกอมบูริเออยังมีความคิดแยบยลในการปกครองชาวเวียดนาม  กล่าวคือ คุณพ่อต้องการให้ชาวเวียดนามที่เกิดในประเทศไทยเป็นคนไทยจริง ๆ จึงกำหนดให้เรียนคำสอนและแก้บาปเป็นภาษาไทยหมด  ไม่ส่งเสริมการเรียนและอ่านภาษาเวียดนาม เพียงแต่อนุโลมให้สวดในวัดบ้างเท่านั้น  ทำให้ลูกหลานชาวเวียดนามมีจิตใจเป็นคนไทยอย่างไม่เอนเอียง  ดังปรากฏเมื่อมีชาวเวียดนามอพยพเข้ามาประเทศไทยและจัดตั้งสมาคมต่าง ๆ เพื่อส่งเสริมกิจกรรมทางการเมืองของประเทศตน  จึงไม่มีลูกหลานชาวเวียดนามคนใดเอออวยเห็นดีด้วยเลย

ปี 1938 (2481) หลังจากลาออกจากการเป็นผู้รับผิดชอบมิสซังและเจ้าอาวาสวัดท่าแร่ คุณพ่อกอมบูริเออได้รับหน้าที่จิตตาธิการภคินีรักกางเขนแห่งท่าแร่ซึ่งคุณพ่อได้ตั้งขึ้น จนกระทั่งเดือนกรกฎาคม 1939 (2482) คุณพ่อได้ล้มป่วยลง  และได้มอบคืนดวงวิญญาณแด่พระเจ้าเมื่อ 4 สิงหาคม 1939 (2482) สิริอายุ 78 ปี  ร่างของคุณพ่อได้รับการบรรจุไว้ที่สุสานอาสนวิหารอัครเทวดามีคาแอลท่าแร่ พร้อมกับแผ่นข้อความจารึกบนหลุมศพว่า “สถาปนิก”

นับเนื่องถึงวันนี้ครบ 80 ปีแห่งการจากไปของคุณพ่อกอมบูริเออ ในฐานะที่คุณพ่อเป็นเพื่อนร่วมงานของคุณพ่อโปรดมและคุณพ่อเกโก  คุณพ่อไม่ได้ด้อยกว่าท่านทั้งสองในด้านการงานแต่ประการใด  คุณพ่อเป็นคนศรัทธา ร้อนรน มีมนุษยสัมพันธ์ดีกับทุกคนแม้กับเจ้าหน้าที่บ้านเมือง  คุณพ่อได้ฝากผลงานมากมายไว้กับพระศาสนจักร อัครสังฆมณฑลท่าแร่-หนองแสงและหมู่บ้านท่าแร่  ควรที่อนุชนรุ่นหลังจักรำลึกพระคุณและสานต่อมรดกทางความเชื่อให้มั่นคงเข้มแข็งสืบไป

ภาพในโอกาสเดียวกัน น่าจะเป็นโอกาสครบรอบ 1 ปีมรณกรรม 24 สิงหาคม 1940

ภาพต้นฉบับ: ภคินีรักกางเขนแห่งท่าแร่ 

คุณพ่อขวัญ ถิ่นวัลย์

khuanthinwan@gmail.com

วัดแม่พระแจกจ่ายพระหรรษทาน ดอนม่วย, สกลนคร

3 สิงหาคม 2019